Op een dag gaf keizer Friedrich Barbarossa zijn trouwe volgeling Rudolf een prachtig geschenk: kasteel Eltz. Boven op een rotsuitloper in de Eifel aan de rand van de Eifel, op slechts ongeveer 5 kilometer van de Moezel, ligt een trots gebouw voor een trotse ridder. In 1150 droeg Rudolf von Eltz als eerste het kasteel op zijn naam en gaf deze naam door aan al zijn erfgenamen. Dit is al 34 generaties lang het geval, een ononderbroken opeenvolging van de Middeleeuwen tot nu.
Maar het scheelde niet veel, of alles was uit elkaar gevallen. In 1268 werd namelijk de lijn van heersers verdeeld: de drie achterkleinkinderen van Rudolf maakten allemaal aanspraak op het eigendom, maar in plaats van oorlog te voeren en ruzie te maken, sloten ze een wapenstilstand. De erfgenamen sloten onderling een overeenkomst waarmee ze samen in één kasteel konden wonen.
Dus voortaan waren er drie heren van Eltz: Elias, wiens familie een gouden leeuw in hun wapen had, William, die de zilveren leeuw op zijn schild had, en Theoderich, die ze degene met de buffelhoorns noemden. De broeders regeerden nu samen over de rotsen en verdeelden de muren van de Eltz onderling.
Zelfs vandaag de dag kan men hun gebouwen en woontorens bewonderen en zich verwonderen over hoe ze erin geslaagd zijn om een alliantie van zo’n lange duur in stand te houden. In de loop van de tijd kregen de drie lijnen een bijnaam van de kastelen die sommige van hun vrouwen mee in het huwelijk brachten: zo werden die met de gouden leeuw Eltz-Kempenich genoemd, die met de zilveren leeuw Eltz-Rübenach en die met de buffelhoorns Eltz-Rodendorf. Hun woontorens dragen deze titels nog steeds.
Het kasteel Eltz bij Wierschem, Eifel
Als er iets te bespreken viel, kwamen de Kempenichs, Rübenachs en Rodendorfs samen in de Ridderzaal. Het was en is nog steeds de grootste ruimte op de Eltz, een imposant gebouw met een lange tafel, harnassen, open haard en enkele opmerkelijke symbolen. Ze worden gemakkelijk over het hoofd gezien, maar de kasteelheren van vandaag vestigen de aandacht erop en nemen hun gasten, jong en oud, mee terug naar een tijd waarin openhartig gesproken werd.
Ten eerste is er het narrenmasker. De hofnar was degene die alles mocht zeggen, de spreekwoordelijke “narrenvrijheid” gaat terug naar hem. In de Ridderzaal gold deze narrenvrijheid voor iedereen. Alles wat er tussen de families van Eltz besproken moest worden, kwam openlijk en ongezouten op tafel. Het tweede belangrijke symbool is de roos. Deze staat voor geheimhouding: alles wat er in de Ridderzaal besproken werd, bleef in de Ridderzaal.
De zilveren leeuw op een wapen (waarschijnlijk Eltz-Rübenach) in de buurt van het kasteel Eltz, Eifel
De zilveren leeuw op een wapen in de buurt van het kasteel Eltz, Eifel
De wapenstilstand duurde eeuwen. In elk detail werd geregeld wat er moest gebeuren in geval van overtredingen. Slechts één keer in meer dan 500 jaar kwam het voor dat een familielid een ander heeft vermoord: in 1372 doodde Johann von Eltz uit de lijn van de buffelhoorns Heinrich met de gouden leeuw. Voor de rest waren ze onafscheidelijk en trotseerden ze de machtswellustige bisschop van Trier en alle andere aanvallers.
In 1815 kwam er een einde aan de machtsverdeling. De Eltz-Kempenichs hadden de Rodendorfs al 30 jaar eerder geërfd, nu namen ze ook de bezittingen van de Rübenachs over. Hiermee was het kasteel Eltz weer volledig in handen van één familie en is er sindsdien niets meer veranderd.
Het is een familiegeschiedenis waarover de huidige families zich alleen maar kunnen verwonderen. Gefascineerd laten ze zich door de muren van kasteel Eltz leiden, dat met zijn torens, luiken en wapenkamers op een prachtige manier tot de verbeelding spreekt.
